Koronavirüs gibi hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar, yaban hayatı alanları tahrip edildikçe ve şehirler yoğunlaştıkça artıyor.

Rina Chandran, 11 Mart 2020, NewsTrust.org (Türkçesi: Aras Aladağ)

Koronavirüs ve onun insanlar, şehirler ve ekonomi üzerindeki etkisi

Koronavirüsler zoonotik hastalıklar grubundadır, bir başka deyişle zoonozlardır, yani hayvanlardan insanlara geçerler. Diğer örnekleri arasında, Ebola ve Kuş Gribi’ne ilaveten misk kedilerinden bulaşan Şiddetli Akut Solunum Sendromu ve develerden geçen Orta Doğu Solunum Sendromu sayılabilir.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (United Nations Environment Programme UNEP) yaban hayatı bölümü başkanı Doreen Robinson konuyla ilgili, “Dünya eşi benzeri görülmemiş bir şekilde yaban hayatı alanlarının insanlar tarafından tahrip edilmesine tanık olduğu için hayvanlardan insanlara geçen hastalıklarda artış yaşanıyor. İnsanlar ve hayvanlar birbiriyle bağlantılı bir sistemin parçalarıdır ve giderek artan negatif sonuçlarla karşılaşmamak için bu sistemin nasıl çalıştığını anlamamız gerekiyor.” diyor.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın 2016’da yayınladığı bir rapora göre, genişleyen popülasyon ve etkileri ağırlaşan iklim değişikliği [krizi]; ormansızlaşma, şehirleşme ve tarım arazilerini genişletme yönünde daha fazla baskı yaparken, bu durum hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklara da fırsat sunuyor. Yine raporda belirtilene göre; tüm bulaşıcı hastalıkların %75’inin yanı sıra, insanlardaki zoonetik bulaşıcı hastalıkların yaklaşık %60’ı, arazi kullanımındaki ve tarımsal endüstrideki değişikliklerle ilgili.

Florida merkezli bir araştırma kuruluşu olan Labyrinth Global Health’in genel müdürü olan Karen Saylors, “Bir zamanlar ormanlık alan olan yerlerin arazi kullanımındaki değişiklik; ekolojik, sosyo-ekonomik, insani ve bölgesel fauna gibi zincirleme reaksiyonlar yaratıyor.” diyor ve ekliyor: “Şehirleşme, daha büyük nüfus yoğunlaşmasına yol açarak büyük salgın hastalıkların oluşma potansiyelini çoğaltıyor.” Bu özellikle Asya’da, kötü planlanan ve eşitsizliği büyüyen kalabalık şehirlerin salgın hastalıklara hazırlığı ve onunla mücadelesi açısından kırılganlıklarını artırmaktadır.

Karen, Dünya Sağlık Örgütü ve Gıda ve Tarım Örgütü gibi kurumların, küresel sağlık yaklaşımlarını, iklime, bitkilere ve yaban hayatına etkilerini de dikkate alacak şekilde “ekosistem sağlığı” şeklinde genişlettiklerini söylüyor.

Global Forest Watch’un aktardığına göre ise 2018’deki yangınlar ve arazi temizleme faaliyetleri nedeniyle Brezilya, Endonezya ve Malezya başta olmak üzere, tropiklerde 12 milyon hektarlık ağaçlık arazi kaybedildi. Bununla birlikte, Bangkok’taki The Center for People and Forests (RECOFTC) adındaki kâr amacı gütmeyen kuruluşun aktardığına göre, Güneydoğu Asya’daki hükümetler giderek artan bir şekilde yerel toplulukların ormanların en iyi yöneticileri olduğu fikrine katılıyorlar.

Son olarak, Thomson Reuters Vakfı da “İnsan sağlığı sadece hayvan sağlığına değil, aynı zamanda ormanların sağlığına da bağlı” diyor.

Kaynak: News.Trust.org